Athanasius Kircher legt uit waarom het niet lukt
Tijdens de Tweede Punische Oorlog liep de Siciliaanse havenstad Syracuse, tot dan een Romeinse bondgenoot, over naar Hannibal. De Romeinen lieten dat niet op zich zitten en sloegen in 213 het beleg op voor de afvallige stad, waarbij hun gevaarlijkste tegenstander de slimme ingenieur Archimedes (287-212) was, die allerlei nieuwe wapens ontwikkelde. Eén daarvan zou een brandspiegel zijn geweest waarmee hij vuur kon ontsteken aan boord van de Romeinse schepen. Het is een van de beroemdste gebeurtenissen uit de Oudheid; de reconstructie in Cabiria, een van ’s werelds eerste speelfilms (1914), is onvergetelijk.
De makers van het tv-programma MythBusters hebben al eens aangetoond dat het alleen mogelijk is een doel op deze wijze in brand te steken als het niet beweegt. Ze waren niet de eersten. In 1648 kwam de geleerde Athanasius Kircher tot soortgelijke conclusies. Hij wist met spiegels weliswaar een vlam te ontsteken op zo’n vijfentwintig meter afstand, maar begreep dat het wapen te onpraktisch om te kunnen functioneren. (Een werkende brandspiegel zou groter hebben moeten zijn dan de grootste telescoopspiegel die ooit is geslepen.) En dan hebben we het er nog niet over gehad dat de Romeinse schepen minutenlang stil zouden moeten blijven liggen in een zee zonder deining, terwijl de bemanning merkte dat ze – letterlijk – onder vuur werd genomen. De Romeinen mogen dan niet bekend hebben gestaan om hun capaciteiten als zeelieden, ze waren niet dom.
