Hannibal in de Alpen | De vergeten oorlog
Een Punische grafsteen
Dit is een votiefstèle uit de derde eeuw v.Chr., gevonden in Lilybaion, het huidige Marsala op het westelijkste puntje van Sicilië, en momenteel te zien in het Museo archeologico Antonio Salinas in Palermo.
Hanno, zoon van Adoniba’al, kleinzoon van Gerashtart, achterkleinzoon van Adoniba’al, wijdde dit aan Ba’al Hammon, omdat de god zijn stem heeft gehoord. Zegen hem.
De Punische resten bij Marsala
Even een stukje over muren. Want waarom zou je ook niet over muren schrijven? Zoals die hierboven, die in Marsala is te zien, vlakbij het archeologisch museum. De bouwwijze van de muur links staat bekend als opus Africanum, “Afrikaans werk”, en ik heb niet kunnen achterhalen of dat Romeins Latijn is. Het kan ook Neo-Latijn zijn, dat in de Oudheid nog niet deze betekenis had, zoals lorica segmentata en terra sigillata.
Hoe dat ook zij, de techniek komt erop neer dat de bouwers een frame maakten door vierkante stenen pilaren op te richten en daarna de vlakken tussen die pilaren vulden met puin, stenen en mortel. In feite een soort vakwerk maar dan van steen. In woonhuizen kon leem of stucwerk de eigenlijke muur aan het zicht onttrekken.
Het zogenaamde Graf van Theron in Agrigento
Een deel van de Punische stadsmuur van Palermo is te zien onder het Normandisch paleis, en er zijn ook Punische voorwerpen in het Museo archeologico Antonio Salinas. Wie echter werkelijk iets van de Punische cultuur wil zien, moet naar het eilandje Motya, gelegen in de lagune ten noorden van Marsala en per boot bereikbaar. Te zien zijn onder andere een stadsmuur, een necropool, een tofet, woonhuizen, een waterheiligdom en een museum.
Even verderop is in Marsala het Museo archeologico Baglio Anselmi met vondsten uit Lilybaion, waaronder een scheepswrak. Selinous is interessant omdat de Punische nederzetting is gesticht nadat de Karthagers een Griekse stad hadden verwoest. Rond de oude Griekse tempels C en D vindt u Punische huizen, die duidelijk niet het stratenpatroon volgen van de eerdere stad.
De ram van een Punisch Oorlogsschip (Archeologisch Museum, Marsala)
Op Facebook noem ik zo nu en dan, bij wijze van running gag, wel eens een wetenschapsnieuwtje “de wauw van de week”. Deze week heb ik er maar eens een van eigen terrein gehaald: de hierboven afgebeelde scheepsram. Aan de bovenkant is een inscriptie te lezen waaruit blijkt dat het voorwerp is gemaakt in Karthago.
Het voorwerp is opgedoken bij de Egadische Eilanden ten westen van Sicilië, waar de Romeinen in 241 v.Chr. een zeeslag uitvochten met de Karthagers. Beide partijen waren oorlogsmoe: de Eerste Punische Oorlog duurde al drieëntwintig jaar. (Het was het langste en grootste gewapende conflict uit de Oudheid.) Het is zeer aannemelijk dat deze ram bij die gelegenheid is beland op de zeebodem: een stille getuige van de Romeinse overwinning, de Romeinse verovering van Sicilië én het begin van Romes wereldheerschappij.
© 2024 Karthago
Thema gemaakt door Anders Noren — Boven ↑