Hannibal in de Alpen | De vergeten oorlog

Categorie: Karthago (Pagina 1 van 7)

Een Karthaagse krijgsolifant

Iberische munt (collectie British Museum, Londen)

De olifant zal wel eeuwig met Karthago geassocieerd blijven en dat is ook helemaal niet erg. De Karthagers zelf gebruikten de dikhuiden al als hun symbool – of beter: die indruk krijg je weleens als je ziet dat olifanten regelmatig stonden afgebeeld op hun munten. Deze prachtige munt is geslagen in het huidige Spanje, waar de Karthagers verschillende nederzettingen hadden.

Vergelijk dit dier eens met het logge beest op deze munt uit Italië. De maker van de Spaanse munt had weleens een krijgsolifant van dichtbij gezien; degene die de Italiaanse munt sloeg, kende alleen circusolifanten.

Meer hierover in mijn boek over de Eerste Punische Oorlog, De vergeten oorlog. U bestelt het hier.

De vlakte van Uthina

De vlakte van Uthina

De Eerste Punische Oorlog zou in 256 v.Chr. beslist hebben kunnen zijn door consul Regulus, die na een enorme overwinning op zee een leger overzette naar Afrika. Hij landde bij Aspis, plunderde omgeving (inclusief Kerkouane) en rukte op richting Tunis. Bij Uthina of Adys, dat u hierboven ziet, versloeg hij een Karthaags leger. De aanval op Karthago mislukte en het lot van Regulus is onbekend.

Regulus kwam oprukken vanaf rechts. Tunis is links achteraan te zien als een lichte witte streep.

Meer hierover in mijn boek over de Eerste Punische Oorlog, De vergeten oorlog. U bestelt het hier.

Een Punische votiefstèle

Een Punische grafsteen

Dit is een votiefstèle uit de derde eeuw v.Chr., gevonden in Lilybaion, het huidige Marsala op het westelijkste puntje van Sicilië, en momenteel te zien in het Museo archeologico Antonio Salinas in Palermo.

Hanno, zoon van Adoniba’al, kleinzoon van Gerashtart, achterkleinzoon van Adoniba’al, wijdde dit aan Ba’al Hammon, omdat de god zijn stem heeft gehoord. Zegen hem.

Lees verder

De zeemuren van Karthago

De zeemuren van Karthago

Een bezoeker van het huidige Karthago zal al snel belanden bij de opgraving die bekendstaat las het Quartier Magon (of Quartier de Magon). Vlakbij de zee, dus een aangename plek. Hier is onder meer een van de stadsmuur te zien die de havenstad beschermde, met een enorme poort. Hier begon de grote weg naar de citadel van Karthago, die in feite nog steeds in gebruik is (maar niet meer als voornaamste straat).

De massieve steenblokken maken nog altijd indruk, dus ga er kijken. Aan de overkant van de ooit grote weg is nog altijd een paleisje te zien dat ooit toebehoorde aan de Bey van Tunis. Ja, dat is de man die een koliek kreeg als hij de Nederlandse vlag hoorde wapperen. Dus tel uit je winst.

Meer hierover in mijn boek over de Eerste Punische Oorlog, De vergeten oorlog. U bestelt het hier.

De stadsmuur van Palermo

De stadsmuur van Palermo

Je gaat niet naar Palermo om de Punische ruïnes. Niemand gaat naar Palermo om de Punische resten. Je gaat naar Palermo voor marionetten, middeleeuwse kerken, Normandische mozaïeken, barokke fonteinen, het archeologisch museum, het Teatro Massimo, de Zisa, de kathedraal en de markten. Maar er zijn nog volop resten van de Punische stad.

Wie het Normandische Paleis (tevens het parlement van Sicilië) bezoekt om de Capella Palatina te bekijken, loopt erlangs. Niet heel opvallend of speciaal, maar toch: het is er.

Meer hierover in mijn boek over de Eerste Punische Oorlog, De vergeten oorlog. U bestelt het hier.

Boekpresentatie “De vergeten oorlog”

Als elk nadeel een voordeel heeft, dan is de verhouding bij de corona-epidemie vermoedelijk iets van 99:1. Een van de zeer, zeer weinige positieve dingen is dat we hebben ontdekt dat sommige dingen ook online kunnen. Lezingen en boekpresentaties bijvoorbeeld: je kunt ook thuis kijken/luisteren naar iets waar je anders een lange reis voor zou hebben moeten maken. Het is vergelijkbaar met de eerste boeken over kunst: je hoefde niet meer naar een museum in een verre stad te gaan, maar kon thuis de details bekijken, zonder de stress van de reis en de drukte van de tentoonstelling.

Lees verder

Een Karthaagse munt

Munt uit Karthago (Bode-museum, Berlijn)

Het Bode-museum in Berlijn heeft een fenomenale collectie munten. Daar hoort ook bovenstaand exemplaar bij. Mijn foto is niet de allerbeste, ik weet het, maar het is duidelijk genoeg dat er een prachtig portret op staat. Een bedeltjes-halssnoer als dit heb ik nog nooit ergens gezien, maar dit model oorbel is werkelijk opgegraven.

Maar wie is deze dame? Het is vermoedelijk de godin Tanit, die erg populair was bij de Karthagers, maar de iconografie is gebaseerd op de Griekse godin Persefone. Dat was een vruchtbaarheidsgodin en het is geen toeval dat ze graanaren in het haar heeft gevlochten. Dit soort overnames van elkaars beeldentaal hoeven ons niet te verbazen. De Germanen hadden een godin die ze vereerden in een vorm die de Romeinen associeerden met Isis. De oorspronkelijke bewoners van Rio de Janeiro vereren nog altijd een godin Yemanja waarvan de iconografie is gebaseerd op de christelijke heilige Maria.  Het illustreert de veelkleurigheid van de antieke cultuur.

Lees verder

Olifant met Stervende Galaat

Krijgsolifant in actie (Louvre, Parijs)

De olifant zal wel eeuwig met Karthago worden geassocieerd, hoewel dit geduchte wapen ook is ingezet door andere grote mogendheden. Het voorwerpje hierboven, te zien in het Louvre in Parijs, zal een illustratie zijn van een Seleukidische krijgsolifant. Het is namelijk gevonden in het Egeïsche Zee-gebied en toont hoe zo’n dikhuid korte metten maakt met een Galatische krijger. Die heeft nog geprobeerd met zijn zwaard in de voorpoten te steken, maar wordt weggedrukt en zijn zwaard punt inmiddels in een voor de olifant veilige richting.

De Galaten behoorden tot de La Tène-cultuur waartoe ook de huurlingen behoorden die in dienst waren van de Karthagers. Tijdens de Eerste Punische Oorlog vielen ze bijvoorbeeld de door de Romeinen bezette stad Palermo aan, wat uitliep op een catastrofe omdat ze zich moed hadden ingedronken. Ze werden vertrapt door hun eigen olifanten. Het plaatje hierboven illustreert hoe het zal zijn gegaan.

Lees verder

Uitnodiging: De vergeten oorlog

Ik heb de corona-impasse van afgelopen jaar benut om twee boeken te schrijven. Het ene heet Hannibal in de Alpen en legt uit waarom we zo weinig weten kunnen over ’s mans veelbesproken tocht naar Italië. Het gaat ook over wetenschappers die denken dat bronkritiek niet zo nodig is. Dit boek verscheen in januari.

Rome versus Karthago

Het andere boek heet De vergeten oorlog en verschijnt volgende week. Ik hoop dat de titel, die inderdaad rijp is voor het Meldpunt Clichéoverlast, u niet afschrikt, want het verhaal van de Eerste Punische Oorlog is interessant genoeg. Twee totaal verschillende mogendheden, de zeemacht Karthago en de landmacht Rome, stonden tegenover elkaar. De inzet: Sicilië.

Lees verder

Olifant

Olifant (Musée national de Carthage)

In een boek over Hannibal zijn de olifanten natuurlijk nooit helemaal te vermijden. Ze spreken nou eenmaal tot de verbeelding. Toch zijn ze eigenlijk zo belangrijk niet. Met zo’n drie dozijn dikhuiden begon het Karthaagse leger aan de mars naar de Alpen, met een half dozijn daalde het naar Italië af, en toen Hannibal Etrurië binnenviel, was er nog maar één in leven. Ze hebben nauwelijks een rol gespeeld in de Tweede Punische Oorlog.

Bovenstaande olifant is een detail van een grafstèle uit Karthago. Het dier is te identificeren als een Afrikaanse savanneolifant. We kunnen ons voorstellen dat zulke dieren met een toren werden uitgerust, zodat tijdens een veldslag soldaten daarvandaan konden vechten.

Meer over dit alles is te lezen in een kader in mijn boek Hannibal in de Alpen.

« Oudere berichten

© 2024 Karthago

Thema gemaakt door Anders NorenBoven ↑