Hannibal in de Alpen | De vergeten oorlog

Auteur: Jona Lendering (Pagina 1 van 12)

De triomf van Hercules

De triomf van Hercules

Op het Forum Boarium, de Romeinse veemarkt bij de Tiber, stonden diverse tempels. Eén daarvan was gewijd aan Hercules. Er is weleens geopperd dat de Romeinen de halfgod lange tijd gebruikten in hun zelfpresentatie. Ik ben er niet door overtuigd. Dit vergulde beeld, te zien in de Capitolijnse Musea in Rome, toont Hercules met de appels van de Hesperiden in zijn hand. Het beeld is na de Derde Punische Oorlog opgericht door de zegevierende generaal Scipio Aemilianus. Dat de appels van de Hesperiden, die als dochters van Atlas ergens in Afrika woonden, een symbool waren voor Karthago, vind ik dan weer wel overtuigend.

Meer hierover in mijn boek over de Eerste Punische Oorlog, De vergeten oorlog. U bestelt het hier.

Nog maar eens een helm

Italo-Korinthische helm

Ik ben nooit in New York geweest, maar mijn zakenpartner en zijn echtgenote bezochten het Metropolitan Museum wel en fotografeerden er deze helm. Hij komt uit zuidelijk Italië en dateert uit de eerste helft van de derde eeuw. Misschien is hij gedragen geweest door een van de soldaten van Pyrrhos of een Griekse soldaat die als bondgenoot van de Romeinen op Sicilië meevocht tegen de Karthagers. Wie zal het zeggen?

Meer hierover in mijn boek over de Eerste Punische Oorlog, De vergeten oorlog. U bestelt het hier.

Een Keltisch harnas

Een Keltisch harnas (Museum für Kunst und Gewerbe, Hamburg)

Kelten of Galliërs speelden als Karthaagse bondgenoten een rol in zowel de Eerste als de Tweede Punische Oorlog. En ook in de entr’acte, toen de Romeinen en hun bondgenoten in de slag bij Telamon Italië verdedigden tegen een enorme schare Kelten.

Het is verleidelijk bij Kelten te denken aan naakte krijgers à la De Stervende Galliër, maar zo was het niet. Ze waren keurig bewapend. Hier is een voorbeeld van een harnas, nu te zien in het Hamburgse Museum für Kunst und Gewerbe, en gevonden bij Canosa op de rand van de Povlakte.

Meer hierover in mijn boek over de Eerste Punische Oorlog, De vergeten oorlog. U bestelt het hier.

Een Karthaagse krijgsolifant

Iberische munt (collectie British Museum, Londen)

De olifant zal wel eeuwig met Karthago geassocieerd blijven en dat is ook helemaal niet erg. De Karthagers zelf gebruikten de dikhuiden al als hun symbool – of beter: die indruk krijg je weleens als je ziet dat olifanten regelmatig stonden afgebeeld op hun munten. Deze prachtige munt is geslagen in het huidige Spanje, waar de Karthagers verschillende nederzettingen hadden.

Vergelijk dit dier eens met het logge beest op deze munt uit Italië. De maker van de Spaanse munt had weleens een krijgsolifant van dichtbij gezien; degene die de Italiaanse munt sloeg, kende alleen circusolifanten.

Meer hierover in mijn boek over de Eerste Punische Oorlog, De vergeten oorlog. U bestelt het hier.

De vlakte van Uthina

De vlakte van Uthina

De Eerste Punische Oorlog zou in 256 v.Chr. beslist hebben kunnen zijn door consul Regulus, die na een enorme overwinning op zee een leger overzette naar Afrika. Hij landde bij Aspis, plunderde omgeving (inclusief Kerkouane) en rukte op richting Tunis. Bij Uthina of Adys, dat u hierboven ziet, versloeg hij een Karthaags leger. De aanval op Karthago mislukte en het lot van Regulus is onbekend.

Regulus kwam oprukken vanaf rechts. Tunis is links achteraan te zien als een lichte witte streep.

Meer hierover in mijn boek over de Eerste Punische Oorlog, De vergeten oorlog. U bestelt het hier.

Een Punische votiefstèle

Een Punische grafsteen

Dit is een votiefstèle uit de derde eeuw v.Chr., gevonden in Lilybaion, het huidige Marsala op het westelijkste puntje van Sicilië, en momenteel te zien in het Museo archeologico Antonio Salinas in Palermo.

Hanno, zoon van Adoniba’al, kleinzoon van Gerashtart, achterkleinzoon van Adoniba’al, wijdde dit aan Ba’al Hammon, omdat de god zijn stem heeft gehoord. Zegen hem.

Lees verder

De slag bij Telamon

Een Keltische helm (Kunsthistorisch Museum, Boedapest)

Een van de belangrijkste gevolgen van de Eerste Punische Oorlog, zo betoog ik in De vergeten oorlog, was dat de volken van Italië steeds meer een eenheid begonnen te worden. Het zou nog twee eeuwen duren voordat het werkelijk zo was, maar het begin was er en dat bleek tijdens de slag bij Telamon in 225 v.Chr. In dat jaar viel een enorm grote groep Keltische krijgers Italië binnen maar soldaten uit het hele Apennijnse Schiereiland schoten onder Romeinse leiding de Etruskische steden te hulp. Hannibal lijkt niet begrepen te hebben dat hij, toen hij zeven jaar later naar Italië kwam, volstrekt kansloos was tegen de talrijke Italische bevolking.

Deze Keltische helm is gevonden bij de Etruskische stad Chiusi en is nu te zien in het Kunsthistorisch Museum in Boedapest.

Meer hierover in mijn boek over de Eerste Punische Oorlog, De vergeten oorlog. U bestelt het hier.

De zeemuren van Karthago

De zeemuren van Karthago

Een bezoeker van het huidige Karthago zal al snel belanden bij de opgraving die bekendstaat las het Quartier Magon (of Quartier de Magon). Vlakbij de zee, dus een aangename plek. Hier is onder meer een van de stadsmuur te zien die de havenstad beschermde, met een enorme poort. Hier begon de grote weg naar de citadel van Karthago, die in feite nog steeds in gebruik is (maar niet meer als voornaamste straat).

De massieve steenblokken maken nog altijd indruk, dus ga er kijken. Aan de overkant van de ooit grote weg is nog altijd een paleisje te zien dat ooit toebehoorde aan de Bey van Tunis. Ja, dat is de man die een koliek kreeg als hij de Nederlandse vlag hoorde wapperen. Dus tel uit je winst.

Meer hierover in mijn boek over de Eerste Punische Oorlog, De vergeten oorlog. U bestelt het hier.

De Via Appia

De Via Appia

Waar ter wereld je ook gaat, taal is het duurzaamste erfgoed. Wie weleens met de auto naar Rome is gereden, kent de namen van de huidige autostrade, die teruggaan op de Romeinse heerbanen. Je kunt bijvoorbeeld zuidwaarts rijden langs de Tiber over de Via Flaminia, waarvan de bouw vlak in 220 v.Chr. is begonnen. Een andere route is die langs de Tyrreense kust: de Via Aurelia, begonnen in 241 v.Chr. De afslagen van de Grande Raccordo Anulare rond Rome hebben oeroude namen: de Via Salaria naar het noorden, de Via Tiburtina naar het noordoosten, de Via Latina naar het oosten, de Via Appia naar het zuidoosten.

Van die laatste weg, begonnen in 310 v.Chr., is het originele plaveisel bewaard. Hierover reisden kooplieden van Rome naar Capua, hierover marcheerden de legionairs die Macedonië en Griekenland onderwierpen, hier stonden de kruisen van de zesduizend slaven die met Spartacus omkwamen, hierover wandelde Paulus naar Rome, en dan sla ik nog het een en ander over.

Lees verder

Maar weer eens een olifant

Munt uit Arezzo

De moderne Italiaanse stad Arezzo is een voortzetting van de oude Etruskische stad Arretium. Tijdens de Tweede Punische Oorlog sloeg de stad deze munten met aan de voorkant een een evident negroïde kop en op de achterkant een olifant. De munt komt uit het Altes Museum in Berlijn.

Maar dit is geen krijgsolifant. Dit is een logge dikhuid met een belletje. Misschien een circusdier? En zo ja, wat zegt dat over de man op de voorzijde? Een krijgsgevangene die eveneens in het theater mocht optreden, interessant om zijn huidskleur?

Meer hierover in mijn boek over de Eerste Punische Oorlog, De vergeten oorlog. U bestelt het hier.

« Oudere berichten

© 2024 Karthago

Thema gemaakt door Anders NorenBoven ↑