Massinissa (Musée de Cirta, Constantine)
Na een dag in Annaba en een dag in Madauros en Khemissa kon het alleen wat minder zijn. Hieronder, na de break, het graf dat bekendstaat als Soumaa d’El Khroub. De laatste twee woorden zijn de naam van een stadje ten zuiden van Constantine en het eerste is een woord dat zowel graanspijker als kluizenaarscel kan betekenen. Daar lijkt het gebouw wel een beetje op maar ik wil nog eens uitzoeken of deze woordkeuze niet kan zijn ingegeven doordat zo’n mausoleum heel wel in de Oudheid aangeduid kan zijn geweest als een sema, “graf”. Hoe dat ook zij, dit is een van de koninklijke mausolea in Algerije die op de lijst van Werelderfgoed staan. Het is dus ook uw erfgoed.
Wie ligt er begraven? De Algerijnen weten het zeker: hier ligt Massinissa, de Numidische vorst die een bondgenoot was van Rome en die na de Tweede Punische Oorlog, waarin de Romeinen de Karthagers versloegen, eindeloos doorging met aanvallen op het grondgebied van de verslagen stad. Hij annexeerde zelfs Sabratha, Oea (het huidige Tripoli) en Lepcis Magna. in het huidige Libië. Uiteindelijk sloeg Karthago terug, voerde daarmee oorlog zonder toestemming van de Romeinse Senaat. Dat was de aanleiding van de Derde Punische Oorlog. Massinissa overleed in 148 v.Chr. en Tunesiërs weten zeker dat hij begraven ligt bij hun stad Dougga.
Soumaa d’el Khroub
Het graf van bij Constantine is onderzocht en de vondsten zijn in het archeologische museum te zien. Het is niet gering: afgezien van de gecremeerde resten waren er speren, een zwaard, een maliënkolder, een helm, ringen, een verzilverd stuk gewei, vier Rhodische amforen, medaillons (waaronder een beeldschone Neptunus) en een zilveren schaal. Het idee dat dit het graf zou kunnen zijn van een ons bekende vorst, gebeente en al, is onweerstaanbaar intrigerend.
Neptunus
Over Massinissa heb ik altijd gedacht dat hij een soort bijfiguur was in de Romeinse geschiedenis, een nuttige bondgenoot maar niet iemand die het senatoriële beleid beïnvloedde. Zo presenteren de bronnen het en zoals ik het leerde was het simpelweg Romeins imperialisme dat leidde tot de Derde Punische Oorlog. Als er al een aanvullend motief was, dan was het angst dat Karthago zich zou herstellen.
Mijn reisgenote merkte volkomen terloops op dat de Romeinen Karthago verwoestten om te verhinderen dat Massinissa de stad zou innemen, zodat het Karthaagse Rijk weer zou zijn hersteld. Zo had ik het nog nooit bekeken, maar het is heel wel mogelijk dat Massinissa Rome voor voldongen feiten heeft gesteld. Ik heb hier de bronnen niet bij de hand maar zie in elk geval zo snel niet waarom dit niet zo zou kunnen zijn.
